فرق دقیق بین وسائل و وافی!!!

  
..........حالا تبرّکاً بعضی از روایات را بخوانیم. خیلی فرق دقیقی است بین وسائل و وافی.

مرحوم شیخ حرّ عاملی سبقه فقهی داشت و کار فقیهانه روی روایات کرد. مرحوم فیض(رضوان الله علیه) کار محدّثانه روی وافی کرد. وسائل کتب أربعه را جمع کرده است، وافی هم کتب أربعه را جمع کرده است؛ اما آن دیگر به حوزه نیامد، همچنان ماند؛ برای اینکه فقط جمع کرد. روایات مربوط به نکاح را آنچه را که مرحوم کلینی فرمود، مرحوم صدوق فرمود، مرحوم شیخ طوسی(رضوان الله علیهم) فرمود اینها را جمع کرد، گاهی هم یک بیاناتی دارند، سیدنا الاستاد مرحوم علامه شعرانی(رضوان الله علیه) هم در بعضی از موارد تعلیقات بسیار خوبی دارند؛ اما یک نظم فقهی به این روایات بده نیست، همه اینها را ردیف جمع کرده، لذا در حوزه نیامده وافی؛ اما مرحوم صاحب وسائل کار فنّی کرد، تا آن‌جا که ممکن بود مجتهدانه عمل کرد؛ روایات را دسته‌بندی کرد، روایاتی که مربوط به حلیّت بود، مربوط به حرمت بود، عام بود، خاص بود، همه اینها را در ابواب مخصوص خودش ذکر کرد.

 برای اولین بار ما این مطلب را از سیدنا الاستاد مرحوم علامه طباطبایی شنیدیم که ایشان می‌فرمودند وسائل شرح روایی شرایع است ـ شرایع را خیلی شرح کردند ـ بعد از اینکه ایشان فرمودند وسائل شرح روایی شرایع است؛ یعنی چون مرحوم محقق واقعاً و دقیقاً تا آن‌جا که ممکن بود ابواب فقه را منظم کرد، مرحوم شیخ حرّ عاملی(رضوان الله علیه) برابر شرایع، وسائل را تبویب و تنظیم کرد. الآن پیدا کردن یک روایت آسان است؛ قبلاً اگر می‌خواستیم ببینیم که مرحوم صاحب وسائل این روایت را در کدام جلد از مجلّدات بیست‌گانه ذکر کرد اوّل به شرایع مراجعه می‌کردیم ببینیم که مرحوم محقق این مطلب را در کجای شرایع در کدام بخش فقهی ذکر کرد، از آن‌جا منتقل می‌شدیم و می‌فهمیدیم که مرحوم شیخ حرّ عاملی در کدام قسمت وسائل این روایت را نقل کرد. بعضی از روایات است که حکم خاص دارد و روشن است که در کدام باب است؛ اما بعضی از روایات است که چند ضلعی است، چند جانبه است، چند منظوره است، این معلوم نیست که در کدام باب نقل شده است. ما اوّل به شرایع مراجعه می‌کردیم ببینیم که مرحوم محقق این مطلب را در کدام قسمت شرایع ذکر کرد، بعد از آن‌جا آدرس می‌گرفتیم می‌فهمیدیم که مرحوم شیخ حرّ عاملی در کدام باب این را ذکر کرده است.

به هر تقدیر طبق فرمایش مرحوم علامه طباطبایی، وسائل شرح روایی شرایع است؛ برخلاف مسالک، برخلاف جواهر، برخلاف مدارک، برخلاف کتاب‌های دیگر که شرح شرایع‌اند شرح فقهی‌اند، این شرح روایی است.

بخشی از سخنان حضرت استاد در درس خارج فقه 15 اسفند95