پیام حضرت استاد به همایش ‌سراسری قرآن

قال الاستاذ:

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله ربّ العالمین و صلّی الله علی جمیع الأنبیاء و المرسلین والأئمة الهداة المهدیین سیّما خاتم الأنبیاء و خاتم الأوصیاء(علیهما آلاف التحیّة و الثناء) بهم نتولّی و من أعدائهم نتبرّءُ الی الله!

مقدم شما علاقه‌مندان قرآن و عترت, قرآن‌پژوهان, حافظان قرآ‌ن, معلّمان قرآن, مدرّسان قرآن, مفسّران قرآن و بزرگوارانی که در محضر قرآن و عترت عمری را سپری کردید گرامی می‌داریم و از همه دست‌اندرکاران برگزاری این همایش وزین حق‌شناسی می‌کنیم از ذات اقدس الهی مسئلت می‌کنیم دل‌های همگان را به نور معارف قرآن و عترت بیش از گذشته روشن‌تر بفرماید و توفیق ادراک صحیح رهاورد قرآنی از یک سو و باور کردن معارف قرآن و عترت از سوی دیگر و عمل به رهنمودهای قرآن و عترت از سوی سوم و نشر مآثر و آثار این دو وزنه وزین را به همگان مرحمت بفرماید!

مستحضرید که قرآن, کلامی است که متکلّم در آن تجلّی کرده است امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب سیّد موحدان عالَم(علیه آلاف التحیّة و الثناء) سخنی را درباره کلّ هستی دارد یعنی نظام هستی و سخنی را هم درباره قرآن کریم, تطابق کتاب تکوینی و تدوینی را از این دو بیان نورانی امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌شود استفاده کرد.

وجود مبارک امیرالمؤمنین(علیه السلام) درباره نظام آفرینش می‌فرماید نظام هستی, تجلّی خداست «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الْمُتَجَلِّی لِخَلْقِهِ بِخَلْقِهِ»[1] این را در برخی از خطبه‌های نهج‌البلاغه مشاهده می‌کنیم یعنی خدای سبحان دو کار کرد یکی آینه آفرید, یکی در این آینه تجلّی کرد این آینه‌ها گوناگون‌اند لذا اسمای گوناگون الهی را نشان می‌دهند هم مرایا را خدا آفرید هم مرایی را, هم آینه‌ها را هم صورت‌های آینه را «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الْمُتَجَلِّی لِخَلْقِهِ بِخَلْقِهِ» یک بیان نورانی دیگر درباره قرآن کریم دارد فرمود: «فَتَجَلَّی‏ لَهُمْ سُبْحَانَهُ فِی کِتَابِهِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَکُونُوا رَأَوْهُ»[2] یعنی خداوند در آینه قرآن تجلّی کرده است ولی قرآن‌پژوهان و خواننده‌های قرآن, حافظان قرآن, قرآن‌باوران کمتر آن را می‌بینند درک معارف قرآن بسیار سودمند است اما شهود حق, شهود اسمای الهی, مشاهده کردن معجزات قرآنی این از آن نعمت‌های برجسته‌ای است که مقدور همگان نیست.

این دو تعبیر علوی(علیه الصلاة و علیه السلام) نشان می‌دهد که کتاب تکوینی با کتاب تدوینی هماهنگ است اگر کلّ جهان آینه است قرآن هم آینه است اگر در آینه جهان, اسمای حسنای الهی می‌تابد در آینه قرآن, آیات الهی و سوره‌های الهی می‌تابد و اگر مردان موحد گاهی با عقل, گاهی با قلب آیات الهی را در نظام سپهری می‌بینند همان مردان الهی گاهی با عقل, گاهی با قلب اسمای الهی را در قرآن کریم می‌فهمند یا مشاهده می‌کنند.

مطلب دیگر آن است که قرآن کریم در عین حال که مجلای فیض خاصّ الهی است خدا قرآن را نازل کرده به یک انزال ویژه‌ای, انزال در خود قرآن به دو قسم تقسیم شده است یک انزال به معنای القا یعنی انداختن, یک انزال به معنای آویختن; خداوند طبق رهنمود قرآن کریم باران را, تگرگ را, برف را نازل کرده است مطر را نازل کرد یعنی این قطرات باران را از بالا به پایین انداخت و قرآن را هم نازل کرد اما انزال قرآن از سنخ انداختن نیست فرمود: ﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ﴾[3] یا در لیله قدر فرمود: ﴿إِنَّا انزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ﴾[4] معنای انزال که در سورهٴ بقره یا سورهٴ قدر و در بسیاری از سوَر آمده است به معنای انداختن این کتاب به زمین نیست بلکه این به منزله طناب و حبل متینی است که خدا آن را از آسمان غیب به زمینِ شهادت آویخت نه انداخت; لذا قرآن یک حبل متینی است که اعتصام به آن, انسان را از هر خطری حفظ می‌کند زیرا طناب اگر به سقفی مستحکم بسته باشد توان آن را دارد که به چاه افتاده‌ها به آن اعتصام کنند و بیرون بیایند و اگر به یک سقف بلند بسته نباشد به گوشه‌ای انداخته باشد چنین طنابی مشکل خود را حل نمی‌کند چگونه بتواند مشکل معتصمان خود را حل کند.

در آن حدیث نورانی که وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «إنّی تارک فیکم الثقلین» در همان‌جا فرمود: یکی از آن دو ثقل قرآن است که یک طرفش به دست خداست «طرفه بید الله و طرف بأیدیکم»[5] قرآن یک حبل و طناب مستحکم آویخته‌ای است که صدرش به دست بی‌دستی خداست ذیلش به دست امت اسلامی بنابراین انزال قرآن از سنخ آویختن است انزال باران از سنخ انداختن; لذا به ما گفتند: ﴿وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً﴾[6] همگان به این طناب آویخته الهی اعتصام کنید تا از هر خطری بِرَهید و آسیب و گزندی نبینید و به ما گفتند هر چه این طناب را گرفتید و بالا رفتید, زمینه برای صعود برتر و بالاتر آماده‌تر می‌شود.
بنابراین جامعه‌ای که قرآنی باشد نه بیراهه می‌رود نه راه کسی را می‌بندد و جهان را مجلای خدای سبحان می‌داند در آینه جهان, اسمای الهی را مشاهده می‌کند در آینه قرآن, صفات الهی را مشاهده می‌کند با فهمیدن اسما و صفات یا مشاهده آن اسما و صفات یا عاقلانه یا عارفانه از سطح حیات حیوانی بالاتر می‌آید به جای اینکه حیوان ناطق باشد حیّ متألّه می‌شود قهراً هم حَسنه دنیا را تحصیل کرده است هم حسنه آخرت را.

امیدواریم خدای سبحان به عموم علاقه‌مندانی که قرآن را آینه اسمای الهی می‌دانند و اوصاف الهی را در چهره قرآن کریم می‌بینند متخلِّق به اخلاق الهی باشند چه اینکه متخلّق به اخلاق وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) خواهند بود و خدای سبحان آن حضرت را قُدوه و اسوه همه ما قرار داد آیات فراوانی در قرآن کریم هست که دستور اسوه قرار دادن حضرت را به ما می‌دهد گاهی بالصراحه می‌فرماید: ﴿لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ﴾[7] این در سورهٴ «احزاب» است چه اینکه همین تعبیر را درباره وجود مبارک ابراهیم که پدر پیامبران و پدر امّت‌های اسلامی است فرمود: ﴿مِّلَّةَ أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ﴾[8] درباره حضرت ابراهیم و مؤمنانش فرمود برای شما آن ذات مقدس اسوه است این طایفه از آیات تصریح به اسوه بودن دارد طایفه ثانیه فضایلی است که برای پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل می‌کند که ﴿إِنَّکَ لَعَلَی خُلُقٍ عَظِیمٍ﴾[9] و مانند آن.

آیاتی که عظمت روحی وجود مبارک حضرت را نقل می‌کنند ضمناً به ما دستور ائتسا یعنی اقتدا, دستور تأسّی, اسوه‌یابی به ما خواهند داد. طایفه ثالثه آیاتی‌اند که بالصراحه به ما امر می‌کنند شما از آن حضرت پیروی کنید ﴿أَطِیعُوا اللّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ﴾[10] یا فرمود کسی که ﴿مَن یُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِم﴾[11] این طایفه ثالثه معنایش اقتدا کردن به دستور به اقتدای وجود مبارک پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) است و هر جا سخن از پیامبر و قرآن است عترت هم در کنار آن است اینها «لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض»[12] امیدواریم که همه شما عزیزان, برگزارکنندگان این گونه از همایش‌های وزین هم از مأدبه قرآن و مائده عترت بهره صحیح برده باشید و هم در اعتصام به حبل متین الهی کامیاب باشید و هم اسما و صفات الهی را در چهره آیات الهی قرآن کریم به خوبی مشاهده کنید!

امیدواریم خدای سبحان نظام ما را تا ظهور صاحب اصلی‌اش از هر خطری حفظ بفرماید!
رهبر ما, مراجع ما, ملت و مملکت ما را در سایه امام زمان حفظ بفرماید!
روح مطهر امام راحل و شهدا را با انبیا و اولیا محشور بفرماید!
بیداری اسلامی خاورمیانه را هم به مقصد نهایی‌ برساند! بین ما و قرآن و عترت جدایی نیندازد! توفیق ادراک معارف قرآن و عترت را بیش از گذشته به همه ما مرحمت بفرماید!
«غفر الله لنا و لکم و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

[1] . نهج‌البلاغه, خطبه 108. [2] . نهج‌البلاغه, خطبه 147. [3] . سورهٴ بقره, آیهٴ 185. [4] . سورهٴ قدر, آیهٴ 1. [5] . الامالی (شیخ مفید), ص135. [6] . سورهٴ آل‌عمران, آیهٴ 103. [7] . سورهٴ احزاب, آیهٴ 21. [8] . سورهٴ حج, آیهٴ 78. [9] . سورهٴ قلم, آیهٴ 4. [10] . سورهٴ نساء, آیهٴ 59. [11] . سورهٴ نساء, آیهٴ 69. [12] . الکافی, ج2, ص415.