در حج اول چه از خداوند متعال بخواهیم؟

قال الاستاذ:

 
خدا، هم از گذشته‏ های شما می‏گذرد: (واللهُ غَفورٌ حَلیم) و هم از بی‏ حوصلگی‏ هایتان، پس او دو تحمل و دو حلم دارد.

در قرآن کریم معمولاً اگر مغفرت کنار (حَلیم) یا (رَحیم) ذکر شود، بر این دو مقدّم است، چون اگر کسی بخواهد مثلاً لباس یا دیواری را خوب رنگ ‏آمیزی کند، نخست لکه‏ گیری و غبارروبی می‏ کند؛ آن‏گاه به آن رنگ و جلا می‏دهد. مغفرت الهی در حکم غبارروبی و لکه ‏گیری است و پس از آن انسان با رحمت صبغه الهی پیدا می‏کند:(ومَن اَحسَنُ مِنَ اللهِ صِبغَة).

اگر صبغه الهی بر انسانی بیاید که مصداق (کَلاّبَل رانَ عَلی‏ قُلوبِهِم ما کانوا یَکسِبون) است، در نهایت، اثر سوء آن خواهد ماند، زیرا ضمّ طیّب به خبیث، طیّب را خبیث می‏گرداند، چون خبیثْ مهلک است نه مستهلک، پس تا مغفرت و لکه‏گیری نباشد و گناهان زدوده نشوند، رحمت الهی تحقق نمی‏یابد.

راز اینکه مستحب است کسی که بار اول به حج و مسجد حرام مشرف می‏شود، از ذات اقدس الهی آمرزش گناهان را بخواهد نیز آن است که فیوضات ضیافت رحمانی وقتی بهره انسان می‏شود که با مغفرت، از گناه پاک و لکه‏ گیری شود؛ آن‏گاه رحمت الهی بر او افاضه می‏شود. در نماز هم راز آوردن جمله السلام علیکم قبل از و رحمة الله و برکاته ـ دعا باشد یا تحیت ـ آن است که نخست باید سلامت قلب، حاصل گردد و پس از سلامت قلب ـ که از بهترین ظرف‏هاست: إنّ هذه القلوب أوعیة فخیرها أوعاهاـ مظروفِ مناسب برای این قلب سالم درخواست می‏شود و این مظروف، همان رحمت الهی است: و رحمة الله و برکاته که در قلب پاک و سالم جای می‏گیرد.

(غَفورٌ حَلیم). حلیم از آن کلمات برجسته عربی است که شاید معادل فارسی نداشته باشد و ناچار باید از دو واژه مرکّب «بردبار» بهره گرفت تا محتوای حلیم را بفهماند. بردبار یعنی کسی که بار مصیبت یا بارهای دیگر را می‏ برد و این بار را به زمین نمی ‏گذارد؛ در عربی کلمه بسیط «حلیم» به همین معنا است. خدا هر باری را که در جهان فرض شود تحمّل می‏کند. او حلم مطلق دارد و همه قدرت‏ها از وی است.