دین حقیقی کدام است؟

قال الاستاذ:

از آنجا که دین، برای اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسانهاست، همآهنگی قوانین و مقررات آن با نیاز واقعی جامعه و مناسبت آن با تحولات اجتماع و مطابقت آن با سرشت و سیر جوهری انسان، میزان حق بودن آن است.

انسان، قافله‏ای است که راهی را طی کرده، نشئه‏ای را پیموده و هدفی را در پیش دارد. و قانونِ همآهنگ با فطرت و سرشت او، قانونی است که با گذشته و حال و آینده او سازگار باشد.

تقنین قانون با چنین ویژگی، تنها از کسی ساخته است که با خصوصیت گوهر هستی انسان آشنا و از گذشته و حال انسان باخبر بوده و از آینده او نیز مستحضر باشد، کسی که گوهر انسان و نحوه سیر او را نمی‏شناسد و قصد راهنمایی وی را دارد همانند کسی که مدّعی راهبری مسافری ناشناس می‏شود، هرگز صالح نخواهد بود و راهنمایی آن همانند این راهبری چیزی جز راهزنی نیست.
قافله انسانیت جزئی جدا بافته از تافته‏های اجزای جهان نیست، بلکه جزئی از اجزای منسجم جهان است که به اندازه خود در آن اثر می‏گذارد و از آن اثر می ‏پذیرد. از این‏رو کسی می‏ تواند انسان را راهبری کند که او را بخوبی بشناسد و از رابطه او با جهان آفرینش باخبر باشد و چون تحقق ربط، فرع تحقق طرفین است، شناخت رابطه انسان با جهان نیز متفرع بر شناخت طرفین و از جمله متفرّع بر شناخت جهان است.
کسی که انسان و جهان را نیافرید، نه انسان‏شناسیْ راستین و نه جهانشناسی اصیل است. پس تنها آن کس که انسان و جهان را آفریده است، به انسان و جهان و ربط و پیوند این دو، شناخت و آگاهی تمام داشته و در نتیجه از توان هدایت و راهبری انسان برخوردار است. چنانکه همان مبدأ وحید تنها مصدر صالح برای هدایت مجموعه جهان و راهنمایی تمام اجزای آن خواهد بود، بگونه‏ای که هیچ کدام از هدف خود محروم نشده و مزاحم رهیابی دیگران به هدف نگردد و آن کس جز ذات اقدس اله نیست.
با این مقدمه دانسته می‏شود، دین حق، دینی است که عقاید، اخلاق، قوانین و مقررات آن از طرف خداوند نازل شده و دین باطل دینی است که از ناحیه غیر خداوند تنظیم و مقرّر شده باشد.