ما واقع تعجب می‌کنیم آدم با این سنّ کم این‌قدر سواد! / اگر کسی واقعاً بتواند جواهر را بفهمد او مجتهد مسلّم است

  
اما حالا چون روز چهارشنبه است یک روایتی را هم تبرّکاً بخوانیم. مرحوم مفید (رضوان الله تعالی علیه) در کتاب شریف امالی، با این امالی در سخنرانی‌ها در جلسات خود مانوس باشید خیلی پُربرکت است! هم مرحوم صدوق (رضوان الله علیه) امالی نوشتند هم مرحوم مفید هم مرحوم سید مرتضی منتها امالی سید مرتضی صبغه ادبی‌ آن بیشتر است هم مرحوم شیخ طوسی (رضوان الله علیهم). در امالی مرحوم شیخ مفید (رضوان الله تعالی علیه) این گونه از احادیث نورانی آمده است وقتی انسان این روایات را از نزدیک می‌بیند که اینها حُسن انتخاب داشتند اینکه در زیارت‌نامه‌های آنها عرض می‌کنیم «کَلامُکُم نُورٌ»،کاملاً مشخص می‌شود که «کَلامُکُم نُورٌ» یعنی چه.

در روایت‌هایی که مرحوم مفید در امالی‌ خود نقل کرد برای مُحرّم حالا صفحه آن را هم عرض می‌کنیم ما در جریان کربلا و جریان سید الشهداء (سلام‌الله‌علیه) قسمت مهم این عزاداری‌ها و اشک‌ها به هر حال بر اساس عاطفه هم هست محبت هم هست کمتر کسی که بتواند خودداری کند اما اینها فرمودند به اینکه حیف این اشک است که شما اینها را در حدّ مظلومیت سید الشهداء و دلتان می‌سوزد و مانند آن خلاصه کنید، اینها البته امر عادی است. شما اگر بدانید جریان سید الشهداء و عظمت اشک برای آنها چیست ثواب بیشتری می‌برید. در ماه مبارک رمضان که آدم «ضیف الله» است مهمان خدا است عزیزترین ماه سال است، درباره «روزه» که جزء عزیزترین کارها است آنجا در روایات «روزه» آمده است که «اَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ‌»نَفَسی که می‌کشید عبادت است تسبیح است مثل اینکه دارید می‌گویید «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ»، «اَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ‌» چون مهمان خدا هستید در مهمان‌خانه ذات اقدس الهی هستید. در جریان سید الشهداء این را آورد در حدّ ضیافت خدا در حدّ مهمانی خدا فرمود: «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیح» این چکار به گریه دارد؟! این چکار به عاطفه دارد؟! آدم اگر بگوید «سبحان الله» ذکر است، اگر در ماه مبارک رمضان که روزه دارد نَفَس می‌کشد مثل اینکه بگوید «سبحان الله»، اگر در عزای پسر پیغمبر آهی بکشد، یک آه! فرمود: «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا» این مثل «سبحان الله» است. حیف است که ما این را کم بگیریم! بله گریه می‌کنیم اما بدانیم برای چه کسی گریه می‌کنیم برای چه کسی گریه می‌کنیم، خیلی است این! این مجلس عزا را بُرده در سطح ضیافت خدا! روزه از ارکان دین ما است «بُنِیَ‌ الْاِسْلَامُ‌ عَلَی خَمْس» یکی هم «روزه» است ماه مبارک رمضان از ارکان رسمی دین ما است و ما هم در این ماه مهمان خدا هستیم ماهی است که قرآن نازل شده است، اگر نَفَس ما که مهمان خدا هستیم عبادت است و نفس کسی که بر اساس مظلومیت حسین بن علی یک آهی می‌کشد هم‌سطح او است حیف است که ما این عزاداری‌ها را در همین سطح خلاصه کنیم! «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة»، سخن از مظلومیت و اسارت و مانند آن نیست، آن حسین بن علی فخّ هم همین طور بود خیلی از افراد بودند که مظلومانه شهید شدند مظلومانه اسیر شدند آن یک ثوابی دارد البته در صورتی که آدم گریه بکند اما یک آهی بکشد برای مظلومیت پسر پیغمبر این مثل نَفَس روزه‌دار باشد! این را مرحوم مفید (رضوان الله تعالی علیه) در همان مجلس چهلم خود نقل کرد که در صفحه 338 این چاپ می‌گوید: «اَخْبَرَنِی اَبُو الْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَیْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ اَبِیهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِیِّ قَالَ حَدَّثَنَا سُلَیْمَانُ بْنُ سَلَمَةَ الْکِنْدِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدِ بْنِ غَزْوَانَ وَ عِیسَی بْنِ اَبِی مَنْصُورٍ عَنْ اَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَةٌ وَ کِتْمَانُ سِرِّنَا جِهَادٌ فِی سَبِیلِ اللَّه» خیلی از مقامات اهل بیت است که برخی‌ها ظرفیت آن را ندارند تا گوشه‌ای از زیارت «جامعه» را شنیدند می‌گویند این برای شیعیان غالی است، اینها که نمی‌دانند عالَم چه خبر است؟ انسان کامل کیست؟ مظهریت یعنی چه؟ این همه ملائکه برای آدم (سلام‌الله‌علیه) سجده کردند و یقیناً وجود مبارک پیغمبر ما بالاتر از آدم است، کدام ملک بود که سجده نکرد! انسان وقتی زیارت «جامعه» و مانند آن را‌ می‌خواند گاهی ممکن است ـ معاذ الله ـ یک مقداری تامل کند و لرزه داشته باشد، نه خیر! بعد کسی بگوید اینها برای شیعیان غالی است و مانند آن. فرمود شما این حرف‌های ما را برای همه نقل نکنید حالا چه داعی دارید، آن اوج مقام اهل بیت را بخواهید نقل کنید وقتی برخی ظرفیت ندارند چرا نقل می‌کنید؟! «وَ کِتْمَانُ سِرِّنَا» این تسبیح است «کِتْمَانُ سِرِّنَا جِهَادٌ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ اَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَجِبُ اَنْ یُکْتَبَ هَذَا الْحَدِیثُ بِالذَّهَب» خود حضرت فرمود لازم است این را با طلا بنویسید که چه؟ «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ» خیلی حرف است! از آن طرف ماه مبارک رمضان از ارکان دین است انفاس صائم که مهمان خدا است تسبیح است بله، حالا کسی در مجلس عزای پسر پیغمبر نشسته یک آهی کشید این هم‌سطح آن است. این است که مرحوم محدّث قمی اسم کتاب خود را نفس المهموم گذاشته است. خدا غریق رحمت کند علامه شعرانی را! فاصله علمی مرحوم علامه شعرانی با مرحوم آقا شیخ عباس خیلی است! این کجا و آن کجا! این حکیم متالّه این فیلسوف این فقیه این ریاضیدان آمد خاضعانه نفس المهموم مرحوم آقا شیخ عباس قمی را ترجمه کرده است در همان مقدمه دارد که برای آخرتم دارم این کار را می‌کنم این علامه شعرانی است. ما واقع تعجب می‌کنیم آدم با این سنّ کم این‌قدر سواد! این قدر سواد! ریاضیات آن هیئات آن مسائل دقیق ریاضی در دست او بود. چندین جلد کتاب جواهر را ـ جواهر کتاب خیلی سنگینی است! ـ قسمت «صلات» را «صوم» را حضرت آیت‌الله حسن‌زاده (حفظه الله) خدمت ایشان درس خواندند آنها خیلی به درس خارج معتقد نبودند اگر کسی واقعاً بتواند جواهر را بفهمد او مجتهد مسلّم است این طور فقیه بود این طور فیلسوف بود این طور حکیم بود آخرهای عمرش این کسی که دارد حرف‌های فارابی را می‌نویسد حرف متافیزیک قبل از اسلام را می‌نویسد آن ریاضیدان معروف آن زیج‌ها را دارد تدریس می‌کند فخر می‌کند که مثلاً نفس المهموم را ترجمه بکند! اینها برای همین است.

فرمود این حدیث را آدم باید با طلا بنویسد فرمود «یَجِبُ اَنْ یُکْتَبَ هَذَا الْحَدِیثُ بِالذَّهَبِ» از بس این مقام نورانی است.

پس بنابراین ما چند گونه می‌توانیم عزاداری کنیم هر مرحله آن؛ آن بکاء، آن ابکاء، آن تباکی‌، همه‌ آن ثواب دارد، از آن مرحله شروع می‌شود تا مرحله‌ای که انسان هم‌سطح نَفَس روزه‌دار نَفَس می‌کشد، خیلی است! اینها سرمایه ما است که امیدواریم به برکت همین سرمایه‌های ما، این نظام و رهبری محفوظ باشد تا ـ ان‌شاءالله ـ به صاحب اصلی‌ برسد.

بخشی از سخنان حضرت استاد در درس خارج فقه 20آذر98